Analiza danych z poprzednich wyborów publikowanych przez Krajowe Biuro Wyborcze, działające w ramach Państwowej Komisji Wyborczej, jest kopalnią wiedzy o tym jak zmieniały się wybory w demokratycznej Polsce.
Ilu Polaków za granicą bierze udział w wyborach?
Analizę warto rozpocząć od pierwszych wyborów po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, tj. wyborów parlamentarnych w roku 2005. Wówczas w obwodowych komisjach wyborczych za granicą zagłosowało 34.761, w 92 krajach. Średnio było to więc 378 wyborców na jedno państwo. Niedużo, jeśli uwzględnimy pracowników placówek dyplomatycznych i ich rodziny.
Można śmiało powiedzieć, że udział w wyborach nie był wówczas rutynowym zajęciem Polonii, którą szacowano na kilkanaście milionów osób, na całym świecie.
Nowa fala emigracji po 2004 roku
W ciągu kolejnej dekady, po wstąpieniu w 2004 roku do Unii Europejskiej, z Polski wyjechało kilka milionów obywateli w poszukiwaniu szans dla siebie. Ich zaangażowanie w sprawy ojczystego kraju zmieniało się z wyborów na wybory, ale zasadniczy trend wskazywał, że nowi emigranci są w znacznie większym stopniu obecni w bieżących sprawach Polski, którą dopiero co opuścili, czasowo lub na dłużej. W kraju zostali bliscy i przyjaciele, którzy na bieżąco opowiadali o zmianach zachodzących w kraju.
Swoiste maksimum zaangażowania obywatelskiego zostało osiągnięte w ostatnich wyborach prezydenckich w roku 2020, w których gotowość oddania głosu zadeklarowało 524.884 osób, a zagłosowało 415.520 osób, czyli blisko dwanaście razy więcej w porównaniu z rokiem 2005. Wzrost wystąpił nie tylko w nowej Polonii, ale również (choć w mniejszym stopniu) w tej starszej. Warto zaznaczyć, że taka liczba uprawnionych do głosowania odpowiada województwu opolskiemu.
Kto jest uprawniony do głosowania za granicą?
Uprawniony jest każdy Polak, który przebywa za granicą w dniu wyborów i chce zagłosować. W takiej sytuacji, z wyprzedzeniem musi zadbać, aby znaleźć się w spisie wyborców utworzonym przez właściwego terytorialnie konsula w danym kraju. Zagłosować mogą również osoby posiadające zaświadczenia o prawie do głosowania, które uprawnia do wyboru dowolnej obwodowej komisji wyborczej, w tym tych za granicą.
W Polsce, o ile głosujemy w miejscu zameldowania, to nic nie trzeba zrobić. Wystarczy w dniu wyborów udać się do naszej "macierzystej" obwodowej komisji wyborczej i zagłosować.
Autor:
Marcin Wiktorzak, CH koordynator działań w ramach Obywatelskiej Kontroli wyborów za granicą